Een Franse legende vertelt het verhaal van een prinses die tegen haar vader zegt: ‘Ik hou van je als van zout.’ Hij voelt zich beledigd en verbant haar.
Pas later, als het zout opraakt, beseft hij hoe waardevol het is en hoe diep dus de liefde van zijn dochter voor hem was.
In de menselijke geschiedenis, tot aan de twintigste eeuw, was zout een ruilmiddel en werden er oorlogen om gevoerd.
Duizenden jaren lang was zout een teken van rijkdom.
Romeinse soldaten kregen hun salaris in zout uitgekeerd, het ‘salarium’.
(vandaar dat ons arbeidsloon ons salaris heet).
In Egypte werd een gebalsemd lichaam in een bad met zout gedompeld en daarna in stroken stof gewikkeld. Alleen de rijkste mensen konden zo’n behandeling betalen.
Zout is nu zo gewoon, zo gemakkelijk te verkrijgen en zo goedkoop dat we vergeten dat mensen duizenden jaren lang naar zout hebben gesnakt, er oorlogen om hebben gevoerd, er belasting op hebben geheven, het hebben gehamsterd en er ijverig naar hebben gezocht.
Wat is zout?
Zout is de chemische naam voor een stof die het product is van een reactie tussen een zuur en een base. Als natrium, reageert met het dodelijk giftige gas chloor, dan is het resultaat keukenzout, ofwel natriumchloride.
Beide stoffen zijn onmisbaar voor ons leven. We hebben zout nodig voor talloze processen in ons lichaam.
Chloride is nodig voor de spijsvertering en de ademhaling.
Zonder natrium, dat het lichaam niet zelf kan aanmaken, kunnen er geen voedingsstoffen of zuurstof door het lichaam worden getransporteerd, worden er geen zenuwprikkels afgegeven, en kunnen spieren zoals het hart niet samentrekken.
Een volwassen persoon bevat ongeveer tweehonderdvijftig gram zout, drie tot vier zoutvaatjes vol, maar er gaat continu een deel van verloren door het in stand houden van allerlei lichaamsfuncties. Het is van levensbelang dat dit zout aangevuld wordt.
Een gebrek aan zout veroorzaakt hoofdpijn en een slap gevoel, gevolgd door duizeligheid en misselijkheid. Als het zoutgebrek te lang duurt gaat de persoon dood.
Waar komt zout vandaan?
Het mooie witte kraakheldere zout uit ons zoutvaatje wordt niet wit en strooibaar gevonden.
Het komt rechtstreeks uit de zee en is nattig en grijs.
Als dat gedroogd wordt zitten alle natuurlijke mineralen er nog in.
Maar grijs ziet er niet erg appetijtelijk uit en je strooit het niet makkelijk uit over je eitje.
Dus gaat de fabrikant er mee aan de slag, het wordt ontkleurd en met chemische stoffen zo bewerkt zodat er alleen een mooie witte poeder overblijft.
Door dat raffineren verdwijnen echter ook alle waardevolle mineralen en sporenelementen en hou je alleen natriumchloride over. Daar worden nog E-nummers aan toegevoegd voor de strooibaarheid en het voorkomen van klonteren.
Het aantal natuurlijke mineralen en sporenelementen in het oorspronkelijke zout kunnen oplopen tot zo’n 80, dus het is een ‘voller’ zout dan geraffineerd keukenzout. Het bevat onder andere ook magnesium, calcium, kalium en zink.
Als je zout eet met alleen natriumchloride, dan zal je lichaam intern op zoek gaan naar de mineralen die ontbreken. In je lichaam ontstaat er een onbalans. Het beste is om een onbewerkt zout te gebruiken waarbij ook de ander broodnodige de mineralen en sporenelementen worden aangevuld in je lichaam.
Vaak wordt als tegenargument gezegd dat er nauwelijks verschil is tussen geraffineerd keukenzout en onbewerkt zout zoals Keltisch zeezout. Dat klopt, maar dat minimale verschil is precies wat ons lichaam nodig heeft om in balans te blijven.
(De andere mineralen hebben we een enkele milligrammen van nodig, en van sporenelementen enkele microgrammen ).
Maar zout zit toch al overal in?
Geraffineerd keukenzout (natriumchloride) zit inderdaad in allerlei bewerkte producten zoals brood, soep, koekjes, speculaas, chips, pizza, snacks, junkfood, sausjes, kruiden zakjes, borrelnootjes en kant-en-klare maaltijden.
Als je voornamelijk onbewerkt voedsel eet, krijg je al veel minder zout binnen.
Eet je bijvoorbeeld vooral veel groenten, dan ligt het risico op een natriumtekort wel degelijk op de loer, hoe gezond die manier van eten ook is.
In groenten, fruit, vlees, bonen (niet uit blik of pot..) en onbewerkte noten zit van nature weinig tot geen natriumzout.
Dan wat zout toevoegen is dan dus helemaal niet zo’n gek idee. En nog beter om dan voor onbewerkt zout te gaan, zoals Keltisch zeezout.
Wat moet ik onthouden?
* Zout minderen is heel verstandig als het gaat om het eten van bewerkte producten.
* Als je bewerkte producten zoals brood regelmatig vervangt door bijvoorbeeld groenten en noten, dan verminder je je zout inname al behoorlijk. Dan is toevoegen van zout wel nuttig.
* Doe je lijf een plezier en gebruik Keltisch zeezout. Dan krijg je naast natriumchloride ook de andere noodzakelijke mineralen binnen, zoals magnesium, calcium, kalium en zink en ook sporenelementen.
Extra info:
Fleur de sel (letterlijk zoutbloem) is een speciaal soort Keltisch zeezout met een fijne kristalstructuur.
Fleur de sel wordt gewonnen uit vrijwel van zout verzadigd water. De winning vindt plaats in twee stappen. De eerste keer wint men alleen de bovenste laag van het gekristalliseerde zout van de zoutbekkens. Dit handwerk is tijdrovend en per vierkante meter kan men slechts enkele grammen winnen (afhankelijk van omstandigheden). Omdat het zout is dat nog maar net gekristalliseerd is heeft het een fijne kristalstructuur. Vervolgens wint men bij de tweede keer het grove zout, dat is het lager gelegen zout met grotere kristallen vlak bij de bodem.
Na winning wordt het zout nog gedroogd. Maar de droging is niet volledig. Fleur de sel behoudt nog zo’n 5% vochtigheid, wat ook bijdraagt aan het karakter.
De gunstige omstandigheden voor het winnen van fleur de sel zijn slechts gedurende een maand per jaar aanwezig (van half juli tot half augustus op het noordelijk halfrond).
Fleur de sel bevat net als grof Keltisch zeezout meer mineralen dan keukenzout. Het wordt meestal verkocht in afgesloten kleine bussen. Door zijn relatieve schaarsheid is fleur de sel een van de duurste zouten, lastiger te verkrijgen maar volgens sommigen in culinair opzicht ook het beste.
Bronnen:
https://www.westonaprice.org/health-topics/abcs-of-nutrition/the-salt-of-the-earth/#gsc.tab=0
https://www.ahealthylife.nl/labtest-de-uitslag-wat-zit-er-in-keltisch-zeezout/
Boek Mark Kurlansky Zout